Nuk është popull i varfër ai që perandorive u jep sundimtarë, e qytetërimeve dijetarë, por medoemos, jo edhe i pasur. Mes kamjes dhe skamjes është mesi i shumicës: të pafat kur kanë, e të paaftë kur s’kanë. Aty njerëzit e ngrejnë dollinë në shtratin e vdekjes, asaj vdekjeje të quajtur mediokritet dhe prapambeturi, madje dhe japin shpirt për atë që ua shton dehjen, që kështu ta kalojnë më lehtë agoninë e një vdekje të quajtur vetëmashtrim.
Por dollia pa këngë nuk shkon dhe, herë jehon patriotizmi i fjalëve, e herë fetarizmi i deklaratave, por përherë, larg nga aty ku është përnjëmend patriotizmi, e përnjëmend fetaria.
E ti, gjeje vetën, përpara se të të gjejë turma që kanë gjetur gjithçka, përveç të vërtetës. Përqafoje të vërtetën, përpara se të të përqafojnë broçkullat që, herë përzihen me të vërtetën, e herë haptazi llomotisin kundër saj. Ti e ke obligim vetvetën, po edhe aty këtu ndonjë tjetër, që mund të jetë më i mirë se ti, por jo, me gjasë, edhe më me fat se ti, se fundja, e ndani të njëjtin fat: i takoni popullit që jep sundimtarë e dijetarë, por sundimin dhe diturinë e bijve të vetë, e fut në labirint.
E po, s’e kanë me të keq që nuk të lëjnë rehat: hë, gjeje fillin ti që thuake dike të na sundosh e të na mësosh, ja dil nga labirinti, se të thjeshtën e dimë të gjithë. E dimë?! Po po, siç ditëm të ishim vasalë, shërbëtorë e derëtarë, për mijëra vite, të shumëkujt, por asnjëherë nuk ishim…. Nuk ishim, çka?! Nuk ishim ajo që të përfytyrohet kur vetëmashtrimi të deh dhe kur injoranca të verbon.
E po, “të ulesh në tryezën ku shërbehen pijet dehëse është haram” dhe, sikur ky rregull fetar, ma lehtëson të ta them troç: rrethi injorant është lajm i keq.
E po, cili është lajmi i mirë? “Shpërblimin e ke varësisht mundimit” - thotë rregulli tjetër profetik.
Mirsim Maliçi,
Shkup, 09.12.2025